گزنه

گزنه از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است.

گیاهی پایا، دوپایه، علفی، سبز، ایستاده دارای کرکهای گزنده که ارتفاع آن به 120ـ50 سانتیمتر می‌رسد ساقۀ متعدد راست، کمی زاویه‌دار، چهار پهلو و تقریباً ضخیم، ساده و یا خیلی کم منشعب، پوشیده از کرکهای گزنده است. برگها دمبرگدار، سبز روشن در دو سطح پوشیده از کرک گزنده، گل تک جنس، بسیار ریز، سبز خام و مجتمع در توده‌های کوچک کروی می‌باشد .

خواص درمانی گیاه گزنه: گزنه به صورت خوراکی بعنوان مدر، پائین آورندۀ قند و اسید اوریک و به صورت موضعی در درمان برخی از بیماریهای پوست و مو از جمله اگزما، بیماریهای التهابی و حتی در درمان ریزش مو، مورد استفاده قرار می‌گیرد .

موارد استعمال در پزشکی گذشته: در طب گذشته از گزنه بعنوان مدر، ضد التهاب و مقوی قوه باه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور سنتی گزنه تصفیه‌کنندۀ خون (blood purifier)، مدر (diuretic)، متوقف کنندۀ خونریزی (Styptic) و تونیک محرک در نظر گرفته شده است و برای درمان اسهال دیسانتری و بیماریهای مزمن کولون و بثورات مزمن پوستی به کار رفته است.

آثار فارماکولوژیکی: ترکیبات فنلی موجود در گزنه که شامل کافئیک اسید، فرولیک اسید، سیناپیک اسید (Sinapic acid) فیستین (Fisetin) و میرستین می‌باشد. بر روی باکتری‌هائی مثل اشریشیاکلی، پروتئوس ولگاریس، کلبسیلا و پسودوموناس اثر دارد و عصارۀ این گاه بر روی سالمونلا و پروتئوس مقاوم به آنتی‌بیوتیک مؤثر است. همچنین باعث وقفه در رشد چندین مخمر، کپک و قارچ و باکتری شده است . اثرات ضد قارچی بعضی از ترکیبات موجود در گزنه نیز تأیید شده است . گزنه دارای اثر مدری است و اثر دیورتیک این گیاه با افزایش دفع کلر و اوره همراه است و ثابت شده است مصرف 14 روزۀ این گیاه موجب کاهش وزن بدن و کاهش فشار سیستولیک می‌گردد .

برگ گزنه، منجر به کاهش التهاب می‌گردد. ریشه گزنه پرولیفراسیون سلولی در بافت هایپرپلاستیک خوش‌خیم پروستات و فعالیت اتصالی گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی را مهار می‌کند. در شرایط in-vitro عصاره قلیایی آبی برگ گزنه فعالیت ضد باکتری نشان داده است. این عصاره رشد استافیلوکوک‌ها را در غلظت 500 و اسپوروزا را در غلظت 5/62 کاهش می‌دهد.

مقادیر LD50برای دم‌کردۀ برگ گزنه و جوشاندۀ برگ گزنه که به صورت داخل وریدی به موش‌ها تزریق گردید به ترتیب 1.92 g/kgو 1.72 g/kgبود. LD50در آزمایشات مزمن در رت‌هائی که به آنها از طریق گاواژ، دم‌کردۀ برگ گزنه داده شد برابر با 1.31 g/kgبود .

1) گزنه مو را تقويت كرده و از ريزش موي سر جلوگيري مي كند ، حتي در بعضي از مورد موي سر دوباره مي رويد . براي استفاده از اين خاصيت 6 گرم سر شاخه ها و برگها و ريشه گزنه را بتنهايي و يا با 30 گرم چاي كوهي در يك ليتر آبجوش ريخته و آنقدر بجوشانيد تا حجم مايع به نصف برسد . شبها مقدري از اين مايع را به سر بماليد و صبح بشوئيد .

2)براي برق شدن و جلا دادن به موها بعد از شستشوي سر موها را با چاي گزنه ماساژ دهيد . بدين منظور يك قاشق چايخوير بگ گزنه خشك را در يك ليوان آب جوش ريخته و مدت نيمساعت بگذاريد بماند . ماساژ دادن با اين چاي ، شوره سر را برطرف مي كند.

3)دستگاه هاضمه را تقويت مي كند

4)ادرار را زياد مي كند

5)براي درمان بيماري قند مفيد است بدين منظور يك فنجان چاي گزنه را سه بار در رو.ز ميل كنيد

6)ترشح شير را در زنان شيدره زياد مي كند

7)اخلاط خوني را برطرف مي كند

8)بيماريهاي پوستي را برطرف مي كند

9)براي باز كردن عادت ماهيانه از دانه گزنه استفاده كنيد

10)در درمان كم خوني موثر است و تعداد گلبولهاي قرمز را زياد مي كند

11)اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آنرا برطرف مي كند

12)گزنه عرق آور است

13)پاك كننده اخلاط سينه ، ريه و معده است

14)نيروي جنسي را تقويت مي كند

15)گرفتيگ هاي كبدي را رفع مي كند

16)براي از بين بردن زگيل ، ضماد برگهاي تازه آنرا روي زگيل بماليد .

17)براي پاك كردن مثانه ، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه برگ گزنه را همراه با ريشه شيرين بيان دم كنيد و بنوشيد

18)براي التيام زخم ها و زخم هاي سرطاني از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده كنيد

19)براي برطرف كردن كهير از جوشانده گزنه بمقدر سر فنجام در روز بنوشيد

20)درد نقرس را كاهش مي دهد

21)براي برطرف كردن ناراحتي هاي زنانه قبل از عادت ماهيانه از چاي گزنه استفاده كنيد

22)ناراحتي هاي كليه را برطرف مي كند

23)ضماد آن درد عضلاني را برطرف مي كند

24)كرم معده و روده را مي كشد

25)درمان كننده بواسير است

26)براي برطرف كردن درد رماتيسم ، برگهاي تازه آنرا روي پوست بماليد .

طرز استفاده:

1- دم كرده گزنه : مقدر 40 گرم برگ گزنه را در يك ليتر آبجوش ريخته و بمدت 10 دقيقه دم كنيد . مقدر مصرف آن سه فنجان در روز بعد از غذاست .

2- جوشانده گزنه : مقدر 30 گرم گزنه را در يك ليتر آب ريخته و بمدت 10 دقيقه آنرا بجوشانيد . اين جوشانده براي تصفيه خون مفيد است . مقدر مصرف آن يك فنجان بين غذاها در روز است .

3-تنطور گزنه :‌يك قسمت برگ گزنه را با پنج قسمت الكل 50 درجه طبي مخلوط كرده و در داخل شيشه در بسته بريزيد و بمدت 15 روز هر روز آنرا تكان دهيد بعد از اينمدت آنرا صاف كرده و در شيشه دربسته نگاهدري كنيد . مقدر مصرف آن 15-10 قطره سه بار در روز مي باشد .

توجه :

گزنه اگر بيش از حد استفاده شود ممكن است براي روده ها و كليه ها مضر باشد بنابراين بهتر است با صمغ عربي و كتيرا خورده شود

مقدر مصرف بيش از 10 گرم در روز ممكن است باعث بند آمدن ادرار شود . زنان باردار و كودكان بايد از مصرف آن خورددي كنند .

نظرات شما عزیزان: